Een boek “Bom”vol herinneringen

Op 7 maart 2001werd de damwereld opgeschrikt door het overlijden van Jan Bom. Deze sympathieke IJsselsteinse dammer was nog altijd een van de steunpilaren van het Utrechtse Ons Genoegen en kwam, ondanks zijn 85-jarige leeftijd, nog regelmatig uit in het eerste tiental van de nationale competitie. Bom was ruim 30 jaar lid van deze vereniging en was binnen de OG-muren (maar natuurlijk ook ver daar buiten) erg geliefd. Het was een aimabel mens, die menigeen nog heel fijn van zijn scherpe analyses liet genieten.

Nu, 1½ jaar later is (denk ik) Neerlands dikste pil op damgebied verschenen onder de titel: Jan Bom, dammer. Het eerste exemplaar werd op 13 oktober tijdens de opening van het Bijlmertoernooi overhandigd aan Anna Bom. Dit omvangrijke werk met maar liefst 538 pagina’s is weliswaar een product van vele auteurs, maar het leeuwendeel werd toch geschreven door Ton Sijbrands en Wouter van Beek. Daarnaast hebben vele anderen hun medewerking verleend. Piet Roozenburg nam een terugblik op het verleden voor zijn rekening, terwijl Pieter Bergsma nog eens partijfragmenten van “vroeger”ophaalde. ‘Van krotenzaaier tot oude sok’ is een stukje historie van Wim de Jong en heeft Geert van Dijk zijn woordje klaar over over de damsport die geen (leef)tijd kent. Anton Schotanus beschrijft Jan Bom nog eens als leerling en strateeg, terwijl Jan Wielaard ooit eens een interview afnam (met bommelding). Wim van der Kooij belicht nog eens een partij uit de periode Ons Genoegen Utrecht en diept bondsdirecteur Johan Haijtink nog eens herinneringen op.

Kortom, een boek, ‘Bom’-vol met herinneringen, partijen verhalen, anekdotes, gelardeerd met duidelijke diagrammen en talrijke (kleuren) foto’s. De moeite van het bestellen waard dus. De prijs is Î30, exclusief portikosten. Informatie is verkrijgbaar bij Wouter van Beek, tel. 030 234 1111 of bij het bondsbureau van de KNDB in Rheden, 026 495 2309.

Een jaar of wat geleden had Ton Sijbrands al eens een boekje samengesteld, waarin de meest gedenkwaardige partijen van Jan Bom voorkwamen. Als we dan op de woorden van Bom zelf afgaan in dat naslagwerk, dan was zijn partij tegen Jac. Druijf jr. in de finale van de Meesterwedstrijd 1939 de meest gedenkwaardige. Uiteraard wordt deze partij in de nieuwste uitgave tot op het bot geanalyseerd. Tegen deze speler kwam er een opening op het bord, die hij zelf had ontwikkeld. Van Druijf wist Bom dat hij deze afkeurde. Maar waarom en hoe hij het zou tegenspelen, dat wist hij niet:

Vandaag de dag zou een speler misschien wel aardig wat tijd uittrekken om te bezien of hij zich met de laatste zet wel kon inlaten op een vroege Ghestem. Maar in de tijd van deze partij was een dergelijk principe volkomen onbekend.Jac. Druijf vond, zoals hij later zei, dat hij de speelwijze van Bom volkomen onder controle had omdat hij alleen maar rekende op 22.34-30 of 49-44. 22.28-22!! Zelfs Bom griezelde indertijd van dit idee. Van schrik, en denk daarbij dat in die tijd ook nog een tijdcontrole op de 25e zet was, kwam zwart al vrij snel tot: 22. ...10-14. Scherper is 09-14. Na 23.33-28 zijn dan enkele interessante spelgangen mogelijk die maar liefst anderhalve bladzijden in dit boek beslaan. 23.33-28 2-7 24.34-30 7-11 en vooral niet 24. ...23-29 omdat de stand na 25.39-33 verloren is. Immers 25. ...7-11 is nu gedwongen, maar na 26.30-25 gaat wit vrij gemakkelijk winnen door de vastloopvarianten. 25.30-25 12-17 26.39-33 8-12 27.43-39 24-29 28.33x24 20x29 29.39-34 14-20 30.25x14 9x20 31.49-43 20-24 32.34-30 3-9 33.43-39 9-14 34.30-25 15-20 35.39-33 29-34 36.40x29 23x34 37.36-31 34-39 ook 37. ...19-23 biedt geen soelaas: 38.28x39 17x28 39.32x23 21x34 40.42-38 18x29 41.33x15 met winst 38.33x44 24-29 39.44-39 20-24 40.39-34? Nu had wit kunnen toeslaan met 40.40-35, omdat op
a) 40. ...18-23 41.39-34 12-18 42.34-30 zwart het kan opgeven en op
b) 40. ...19-23 wit heel gemakkelijk wint via 41.28x10 17x28 42.32x34 21x43 met zowel 43.34-30 43x45 44.30x6 als 43.35-30 24x33 44.48x28 etc.
40. ... 29x40 41.35x44 24-29 42.44-40 18-23 43.40-34 29x40 44.45x34 12-18 45.48-43 Op 45.38-33 zou 45. ...14-20 46.25x14 19x10 47.28x8 17x30 nog problemen hebben gegeven. Na de tekstzet wordt er afgewikkeld naar een eindspel waarin wit altijd winnend voordeel behoudt.
45. ...14-20 46. 25x14 19x10 47.28x8 17x28 48.32x12 21x41 49.42-37 41x32 50. 38x27 26x37 51.8-2 11-17 52.12x21 37-41 53.21-17 41-47 54.17-12 47-20 55.2-13 20-25 56.43-39 25-3 57.12-7 3-17 58.7-1 17x44? Deze onnauwkeurigheid stelt wit in staat de partij binnen twee zetten uit te maken. Na 58. ...17x50 zit er geen directe winst in en zal wit met geduld en beleid eerst zijn twee schijven (of in elk geval één daarvan) naar de promotielijn moeten dirigeren. 59.1-6 44-35 want op 59. ...44-49 volgt de lichte combinatie 60.13-2 en 61.6-11. 60.13-2! en zwart capituleerde. Immers, er dreigt 61.27-21 en 62.34-40 en er is geen enkele manier waarop de zwarte dam zich uit het vangnet kan bevrijden.
Wellicht dat deze ontmoeting vandaag de dag geen bijzondere aandacht zou krijgen, omdat het door wit toegepaste systeem inmiddels gemeengoed is geworden. In de episode '35-'43 was dat (door de oorlog) evenmin het geval. Pas in de jaren '50 kwam Bom zelf tot de herontdekking van deze - toch wel - historische partij!

Agenda

/m 12 Zoutelande, NK Dames. Info: KNDB-bondsbureau; 7 clubcompetitie aspiranten; Bolsward, damdag. Info: F.Mol, 0515 573179; Oosterwolde, damdag. Info: A.Kokke, 0516 521 022; 13 Bunschoten, damsimultaan Hans Jansen. Info: P.F.Koops, 033298 7541; 14 KNDB-competitie, ronde 7; J.Geuke toernooi. 28e jeugdtoernooi. Info: M.van Zanen, 075 687 1907; 15-22 Sint Petersburg, Vasily Sokov-memorial; 20-29 Alphen aan de Rijn, WK Junioren; 20/21 Westerhaar, damnacht. Info: E.Hilberink, 054 656 5859. 21 Suriname-Nederland. Info KNDB, bondsbureau; 26 Oostermeer. Gongdammen. Info: 0512 471 585; 27 Maarsbergen, oudejaarstoernooi. Info: E.van Egdom, 033 286 1303; 28 Utrecht. OG-Wessels-toernooi. Info T.de Mik, 030 656 3741; ’s Gravenpolder Rabotoernooi. Info: J.van der Horst, 0113 – 222580; Dedemsvaart 14e Vrielingtoernooi. Info: G.Brink, 0523 266924; Wateringen, P.Helderman-toernooi. Info: J.de Koning, 017 429 3678; Stadskanaal, eindejaarstoernoooi. Info: B.Hageman, 059 962 1696; 30 Wamel, open sneldamkampioenschap. Info W.Duifhuis, 0487 594 581; IJmuiden, 15e oudejaarstoernooi. Info: M.Kosters, 023 5262654.

(W)aard-igheidje

Het sluitstuk van vorige week was daverend slaggeweld:

De opgave voor de komende tijd is een opgave uit het boek over Jan Bom. Uit het NK 1966 de partij tussen Bom-Palmer. Waarom was 10-15 fout?